Hrant Dink Vakfı 2009 yılından bu yana her yıl düzenli olarak medyada nefret söylemini yazılı basın kapsamında tarayan bir çalışma yürütüyor. Ulusal basının tümünü, yerel basında 500 gazeteyi kapsayan araştırmada ırksal, ulusal ve dini kimliklere yönelik nefret söyleminin saptanması, gazeteler bazında yüzdelenmesi, örneklenmesi ve teşhir edilmesi amaçlanıyor. 2017 yılında, nefret söylemine odaklanan bu rapor, nefret söyleminin yanı sıra ayrıştıran, ötekileştiren ve dışlayan mesajları nefret söyleminden daha üstü örtük bir şekilde veren, dolaylı şekilde kurgulanmış söylemleri de inceledi.
Hem Türkiye’de hem dünyada medyanın kendini ayrımcı, ötekileştirici, taraflı ve ön yargılı söylemlerden kurturamadığını görüyoruz. Bilinçli veya bilinçsizce yapılan bu söylemlerin çoğu zaman yaptırımları veya yarattığı sonuçlar ağır olabiliyor. Bu söylemlerde bulunan kişi veya gruplar raporda da belirtildiği gibi bulundukları söylemden sonra tedirginleşiyor, sessizleşiyor, sosyal ve siyasal yaşama katılım haklarından feragat etmek zorunda kalıyor.
Raporda altı çizilen nefret söyleminin ve diğer söylemlerin temelinde, önyargılar, ırkçılık, yabancı korkusu / düşmanlığı, ayrımcılık, cinsiyetçilik ve homofobinin yer aldığı vurgulanıyor.
Vakıf yazılı basını 2017 yılı boyunca izlediğini, raporda haber ve köşe yazılarında nefret söyleminin tespit edilmesinde Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi tarafından kabul edilen tavsiye karanının ölçüt alındığını belirtmiş.
“
Bu karar, nefret söylemini, ırkçı nefreti, yabancı düşmanlığını, Yahudi düşmanlığını, azınlıklara, göçmenlere, göçmen kökenli kişi ve gruplara yönelik saldırgan milliyetçilik ve etnik merkezcilik, ayrımcılık ve düşmanlık şeklinde ortaya çıkan, dinsel hoşgörüsüzlük de dahil tüm nefret biçimlerini esas alıyor; bunları yayan, kışkırtan eşlik eden ya da meşrulaştıran her türlü ifade biçimini nefret söylemi kapsamında inceliyor.”
Çalışma sonucunda
Raporda toplam 5 bin 482 köşe yazısı ve haber içinde 79 farklı grup içinde 6 bin 782 adet nefret söylemi içeriği saptandığı belirtiliyor.
Ulusal basında en üst sırada 257 haberle Yeni Akit yer alırken En altta ise Star 61 Doğru haber gazetesi 52 haberle yer almıştır.
Hakkında en çok söylem üretilen 25 gruptan Yahudiler 1251, Suriyeliler 1148 ve Ermeniler 855 le zirvede yer alırken hakkında en az söylem üretilen gruplardan İtalyanlar 17 ve İranlılar 14 kez diye raporda yer almıştır.
Bu tür çalışmaların artması, nefretin ve nefret söyleminin her çeşidinin kötü olduğunun neşredilmesi en büyük temennimdir.
İbrahim TAŞ
